Doorheen Europa kennen we verschillende LAW, GR en PR-paden. Maar vanuit Europa zijn er 12 langeafstand wandelroutes, die vallen onder de naam E-routes. Ze allemaal aftikken in een mensenleven is niet heel eenvoudig, maar mocht je met vervroegd pensioen gaan, dan maak je een kans om ze allemaal uit te lopen. Of je kiest gewoon enkele etappes uit, zodat je er toch een beetje van geproefd hebt. We nemen je mee langs de mooiste wandelpaden van Europa.
De verschillen in wandelroutes in Europa
Doorgewinterde wandelaars kennen de wandelroute benamingen ondertussen wel een beetje. Om jouw geheugen nog even op te frissen, hebben we dus vier bekende langeafstandswandelpaden benamingen. Om te beginnen hebben we de langeafstandswandelroutes, ofwel de LAW. Nederland kent bijna twintig LAW’s, waaronder het Pieterpad. Naast LAW’s heb je ook GR wandelroutes in Europa, zoals de GR5 en de GR738. De GR-paden staan voor Grande Randonnée, Groteroutepaden of Gran Recorrido. In theorie is dit een andere benaming voor een LAW. Net zoals je National Trails of Long Distance Routes hebt in het Verenigd Koninkrijk. Maak kennis met thru hiking in Europa.
Nog meer benamingen van wandelroutes in Europa
Naast de grotere wandelroutes, heb je ook de wat kleinere en vaak kortere routes. In Frankrijk kom je bijvoorbeeld ook regelmatig een PR-pad tegen. De Promenade et Randonnée zijn vaak wandelingen tot zes uur en in een ronde. Zo is jouw begin- en eindpunt hetzelfde. In Nederland kennen we dan ook nog de Streekpaden en NS-wandelingen. Om het in Nederland makkelijk te houden, worden de verschillende wandelingen op een andere manier getoond. Een rood-witte markering staat voor een LAW en een rood-gele markering voor een streekpad.
Alle E- wandelroutes van Europa op een rijtje
De wandelroutes in Europa zijn samengesteld om een Europees wandelroutenetwerk op te zetten. Wandelaars uit heel Europa kunnen wel ergens een E-route starten of eindigen, want de E-routes vind je kriskras door Europa. Zo kan je van de Noordkaap naar Italië en van Schotland naar Griekenland. We sommen de lijst met alle wandelroutes in Europa voor je op. Maak kennis met de E1 tot en met E12 van Europa.
E1: Noordkaap naar Sicilië – 7980 kilometer
We trappen de lijst met wandelroutes in Europa af met de E1. Vanaf de Noorse Noordkaap loopt de E1 naar Palermo in Sicilië. In totaal is deze langeafstandswandeling 7980 kilometer en kom je door verschillende Europese landen. Zo blijf je eerst een heel stuk in Noorwegen om vervolgens via Zweden, Denemarken, Duitsland en Zwitserland in Italië aan te komen. Tijdens de E1 wandelroute moet je twee keer een water oversteken, namelijk tussen Zweden en Denemarken en het Italiaanse vaste land en Sicilië. In Duitsland kan je een zogenaamd ‘rondje om de kerk’ maken tussen Flensburg, Kiel, Lübeck en Hamburg.
E2: Ierland naar de Frankse Cote D’Azur – 4850 kilometer
De tweede in het lijstje van de wandelroutes in Europa is meer een route die aan elkaar is gekoppeld. Zo kan je verschillende routes kiezen tussen het begin en het eindpunt. De 4850 kilometer lange E2 begint hoe dan ook in het Ierse Galway, waarbij je bij het Noord-Ierse Laer de overtocht maakt naar het Schotse Stanraer. Vervolgens heb je twee keuzes in het Verenigd Koninkrijk; de oostelijke of de westelijke route. De oostelijke route komt uiteindelijk uit bij Harwich en Hoek van Holland. De westelijke route gaat via Dover naar Oostende. De twee routes komen vervolgens weer samen om verder te gaan via Luxemburg naar Frankrijk, Zwitserland en vervolgens weer Frankrijk.
E3: Portugal / Spanje naar Turkije – 6950 kilometer
De E3 van 6950 kilometer kan je vanaf twee punten starten, namelijk vanuit Portugal of vanuit Spanje. Indien je kiest voor Portugal, dan start je bij Cabo de Sao Vicente en ga je via Santiago de Compestella naar de Zwarte Zee (Istanboel). Kies je voor de Spaanse route, dan begin je aan de kustplaats Cádiz en ga je via Sevilla naar de Zwarte Zee. Na Portugal en Spanje loop je via Frankrijk, Luxemburg, België, Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Polen, Hongarije en Bulgarije naar Turkije. In Bulgarije zie je de Zwarte Zee al, waarna je een lange kustwandeling hebt naar het eindpunt Istanboel.
E4: Portugal naar Griekenland en Cyprus – 12000 kilometer
Deze meer dan tienduizend kilometer lange wandelroute doorkruist Europa van west naar oost. Net zoals de E3, begin je in het Portugese Cabo de Sao Vicente. Vervolgens loop je via de Spaanse kust naar Gibraltar, waardoor je feitelijk ook Engeland aandoet. In Spanje en Oostenrijk kan je kiezen voor een alternatieve route, of kan je een extra rondje maken. Na Portugal en Spanje, loop je via Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk, Duitsland, Hongarije en Bulgarije naar Griekenland. Vanaf daar kan je de boot nemen Kreta. En vanaf Kreta naar Cyprus, om daar de E4 af te maken.
E5: Van Bretagne naar Venetië – 3200 kilometer
Van de prachtige Bretonse kust in Frankrijk voert de E5 je naar het Italiaanse Venetië. Wat deze route ook typeert is dat je door verschillende prachtige steden komt, zoals Parijs, Dijon en Verona. Vanuit Frankrijk vervolg je de weg door Zwitserland, Oostenrijk, Duitsland, Oostenrijk en Italië.
E6: Fins Lapland naar Turkije – 8000 kilometer
Vanuit het uiterste noorden van Fins Lapland, maak je een prachtige start in Scandinavië. Zo blijf je een tijd in Finland en Zweden. In Finland kan je ervoor kiezen om de oostelijke of westelijke route te nemen of er uiteraard ook een ronde van te maken. Na de bootovertocht bij het Finse Turku naar Zweden, kom je via Stockholm en Malmö bij de Deense hoofdstad Kopenhagen. Vervolgens vervolg je de weg via Duitsland en Oostenrijk naar Slovenië of nog een stukje verder naar Kroatië. Vanuit Slovenië of Kroatië neem je de boot naar Griekenland. Er wordt nog onderzocht of een route via Albanië of eromheen gemaakt kan worden.
E7: Canarische Eilanden naar Servië of Roemenië – 7000 kilometer
De E7 is een bijzondere in het rijtje van wandelroutes in Europa. Je begint namelijk op het Canarische Eiland El Hierro om vervolgens te eilandhoppen naar wat andere Canarische Eilanden. Heb je de eilanden uitgespeeld, of wil je gewoon op het vaste land beginnen, dan is jouw startpunt in Lissabon in Portugal. Vervolgens loop je via de Portugese en Spaanse binnenlanden naar Andorra en vervolgens de Frans-Italiaanse Cote d’Azur kust. Na Italië ga je door Slovenië, Hongarije, Servië en of Roemenië.
E8: Ierland via Nederland naar Turkije – 4700 kilometer
Via Ierland en het Verenigd Koninkrijk kom je aan in Hoek van Holland. In Nederland loop je eigenlijk de LAW 6, ook wel het Rivierenpad genoemd. Vervolgens ga je via Leerdam en Nijmegen de Duitse grens over naar Kleve. Na Duitsland vervolg je jouw hike naar Oostenrijk, de grens van Tsjechië, Slowakije, Polen, Oekraïne, Roemenië en Bulgarije naar Turkije.
E9: Een kustwandeling van Portugal naar Estland – 5500 kilometer
In Portugal begin je wederom bij Cabo de Sao Vicente. De E9 heet niet voor niets European Coastal Path, want je loopt vrijwel de gehele wandelroute langs de kust. Vanuit Portugal loop je naar Spanje, Frankrijk (en eventueel Engeland), België, Nederland, Duitsland, Polen, Litouwen, Letland en uiteindelijk naar Estland. In Nederland is het hetzelfde pad als het Noordzeepad en loop je langs de mooiste stranden van Nederland en over de Afsluitdijk.
E10: Finland naar Bolzano óf Tarifa – 2880 kilometer
Vanaf het meest noordelijke punt van Finland loopt de E10 dwars door Finland naar Helsinki. Vanaf daar neem je de boot naar Duitsland om vervolgens via Tsjechië en Oostenrijk naar Italië te gaan. Momenteel is Bolzano het officiële eindpunt van de E10, maar er zijn plannen om de route verder te trekken naar Nice in Frankrijk of uiteindelijk zelfs naar Tarifa in Spanje.
E11: Scheveningen naar Litouwen – 2560 kilometer
Er wordt gezegd dat de E11 de áller oudste wandelroute van Europa is. Al duizenden jaren liepen er mensen over deze prachtige bosrijke route. In Nederland begin je bij het Kurhaus in Scheveningen. Vervolgens loop je door de prachtige parken van Den Haag en de koninklijke landgoederen in Wassenaar. De wandeltocht vervolgt de route via Leiden, Amersfoort, Deventer en via Oldenzaal naar de Duitse grens. In de tussentijd ben je flink getrakteerd op Nederlands schoon op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Ook in Duitsland loopt de E11 door een paar prachtige steden, zoals Osnabrück en Berlijn. Na Duitsland loop je een mooi stuk door Polen om vervolgens te eindigen bij de grens van Litouwen.
E12: Tarifa naar Salermo – 1800 kilometer en in aanbouw
De E12 is de nieuwste E-route die er is. Momenteel loopt de route van het Spaanse Tarifa naar Gibraltar, Málaga, Alicante, Valencia en Barcelona. Na de Spaanse kust word je getrakteerd op de Franse kust en binnenlanden om vervolgens de Italiaanse kust te ontdekken. En na een bezoek aan Cinque Terre ga je via Rome naar Napels en eindig je momenteel in Salermo. Er wordt gekeken naar een uitbreiding van de route via Slowakije en Kroatië. In dat geval eindigt de route bij Dubrovnik.
