Het hikewalhalla dat Rwanda heet

Bij het horen van een naam als ‘The Land of Thousand Hills’, dan gaat het hart van iedere hikeliefhebber duizend keer sneller kloppen. Nou, dat ‘klopt’ kunnen we je vertellen. Hiken in Rwanda is geen hobby, het is een ware Afrikaanse ontdekkingstocht.

Iedere heuvel die je beklimt, iedere vallei die je afdaalt, onthult een nieuw gezicht van het land. Rwanda heeft misschien de naam van safaribestemming of als toevluchtsoord van mensen die naar (berg)gorilla’s gaan, maar wie verder durft te lopen, achterhaalt dat het land vooral een paradijs is voor wandelaars.

Ontdek The Land of Thousand Hills met de mooiste hikeroutes

Het landschap is als een golfslagbad van groen: heuvels, theeterrassen, regenwouden en vulkanen volgen elkaar in een Afrikaans ritme dat nooit saai wordt. Er zijn langeafstandsroutes die je dagenlang langs meren voeren, junglepaden waar chimpansees je vergezellen en bergtoppen die je adem letterlijk stelen. Maar er zijn ook eenvoudige dorpswandelingen, waar kinderen je tegemoet rennen en vrouwen manden dragen alsof ze deel uitmaken van het decor.

Hiken in Rwanda is slow travel in de puurste vorm. Kom met ons mee langs de mooiste routes.

Nile Trail: de langeafstandsdroom

De beroemdste wandelroute van Rwanda is zonder twijfel de Nile Trail. Deze route van zo’n 227 kilometer slingert langs de oevers van Lake Kivu, van Gisenyi in het noorden tot Kamembe in het zuiden.

De trail is in tien dagen te doen, maar je kunt hem ook in losse etappes lopen. Elke dag brengt je langs een ander decor: koffieplantages, vissersdorpen, zandwegen die hoog boven het meer uitkijken, en stukken waar jungle de weg terugneemt.

Het bijzondere van de Nile Trail is de combinatie van natuur en gemeenschap. Je slaapt in guesthouses of campings die vaak door locals gerund worden, je eet wat de streek te bieden heeft, en onderweg deel je het pad met boeren, vissers en schoolkinderen. Je ervaart Rwanda niet van achter een autoruit, maar met het ritme van je eigen voeten.

Nyungwe Forest: oerwoudtochten en canopy walk

In het zuidwesten wacht Nyungwe Forest National Park, een van de oudste regenwouden van Afrika. Voor hikers is dit park een feest. Er zijn meer dan 130 kilometer aan wandelpaden, variërend van korte tochten van een uur tot meerdaagse routes.

Je kunt kiezen voor een chimpanseetrekking, waarbij je het bos in gaat op zoek naar een groep chimpansees. Hun roep klinkt als een echo door de vallei en als je ze vindt zie je een samenleving die aan de onze doet denken. De groep die wij aanschouwen bestaat uit zo’n zeventien tot twintig chimps. Net daarvoor hebben we te horen gekregen dat ze élke nacht een nieuw nest bouwen: de hoogste is voor de baby, de middelste voor de vrouw en de laagste voor de mannetje. Alles voor de veiligheid. Tot ze vijf jaar zijn, slapen chimpansees met de moeder, daarna (van zes tot negen jaar) leren ze hoe ze een nest moeten bouwen en vanaf het negende levensjaar doen ze het zelf. 

Het zijn natuurlijk wel baasjes, deze slimme beesten. Binnen de groepen kunnen vechtpartijen plaatsvinden, maar vooral als het gaat om hun eigen territorium, dan is het menens. Imponeergedrag kan oplopen tot het doden van andere chimps toe, en met hun sterke armen (en een spanwijdte tot 2,7 meter) weet je hoe dat eruit kan zien.

Canopy Walkway

Andere trails voeren je naar watervallen, door valleien vol varens en langs bergkammen met uitzicht over het woud. De beroemde Canopy Walkway hangt 70 meter boven de grond tussen de bomen en geeft een perspectief alsof je zelf een vogel bent.

Nyungwe is ook de plek om flora te bewonderen: orchideeën, eeuwenoude mahoniebomen en reusachtige boomvarens. Voor vogelliefhebbers is het een walhalla, met meer dan 300 soorten die je tijdens je hike kunt spotten.

Mount Bisoke & Karisimbi: de toppen van de Virunga

Voor wie het hogerop zoekt, wacht de Virunga-keten. Hier rijzen vulkanen tot boven de 4.000 meter uit, slapende reuzen die de grens vormen met Congo en Oeganda.

Mount Bisoke is de populairste klim. In één dag wandel je naar 3.711 meter hoogte, waar je uitkomt bij een kratermeer dat als een spiegel in de wolken ligt. Het pad is steil, modderig en zwaar, maar elke stap brengt je dichter bij een uitzicht dat je nergens anders vindt.

Wie nog meer uitdaging zoekt, gaat voor Mount Karisimbi, met 4.507 meter de hoogste berg van Rwanda. Deze hike duurt twee dagen, met een overnachting op 3.700 meter. De nachtlucht daar is zo helder dat de sterren lijken te dansen boven de vulkaantoppen. De volgende ochtend klim je naar de top en zie je Rwanda, Congo en Oeganda in één panorama.

Dit zijn geen wandelingen voor beginners: de lucht wordt dun, de paden zijn zwaar. Maar de beloning is een gevoel van triomf dat diep onder je huid kruipt.

Volcanoes National Park: oog in oog met Rwanda’s iconen

“In the heart of Central Africa, so high up that you shiver more than you sweat,” schreef Dian Fossey ooit over de Virunga-vulkanen. En precies daar, op de met mist omhulde flanken van slapende reuzen als Karisimbi en Bisoke, ligt Volcanoes National Park. Een gebied waar natuur, avontuur en emotie samenvallen, en waar je de kans krijgt een uur lang in de ogen van een berggorilla te kijken.

Het pad ernaartoe is geen wandelingetje door het bos. Trails variëren van vier tot zeven uur en beginnen al op 2.000 meter hoogte. Je gaat altijd met een gids op pad, vergezeld door spotters en dragers die niet alleen je tas overnemen, maar ook zorgen dat je veilig door de jungle beweegt. Vroeger waren velen van hen stropers, nu zijn ze de beschermers van het park. Een contrast dat niet symbolischer kan zijn.

Berggorilla’s in de Volcanoes

De berggorilla’s zijn de ware royalty van Volcanoes. Er leven 23 families, en om hun welzijn te garanderen mag elke groep slechts om de dag bezocht worden. Eén uur, niet meer. Maar dat ene uur verandert alles. Je ziet baby’s die nieuwsgierig aan een jas trekken, vierjarigen die elkaar plagend uitdagen en silverbacks die met één borstklop laten weten wie hier de baas is. Het ritme van de groep ligt in de handen van de zilverrug: wanneer er wordt gegeten, gerust of gespeeld. Familie is de absolute kern.

Gids Patience – breedgeschouderd en met een kaaklijn die doet denken aan Mike Tyson – verwoordt het zo: “Gorilla’s zijn net mensen, maar zonder Netflix.” Hij vertelt over de groep Agashya (“Special”), ooit geleid door een jonge zilverrug die vrouwen uit Congo én Oeganda wist te winnen. Men wilde hem Casanova noemen, maar Special bleef hangen. Zijn zoon zet de traditie voort. Het zijn verhalen die de gorilla’s niet alleen indrukwekkend maken, maar ook herkenbaar dichtbij brengen.

Het park is onderdeel van het Virunga-massief dat zich uitstrekt tot Oeganda en Congo. Rwanda breidt het gebied actief uit, zodat de gorilla’s meer leefruimte krijgen. Boeren die land moesten afstaan, worden ondersteund om elders opnieuw te beginnen. Tien procent van de inkomsten uit trekkings vloeit rechtstreeks terug naar de lokale gemeenschappen, voor zorg, onderwijs en nieuwe kansen.

Gorillatrekking

Een gorillatrekking is niet goedkoop en ook fysiek geen makkie, maar wel een ervaring die je nooit meer loslaat. Je bent verplicht een mondmasker te dragen, mag niet wijzen, en volgt altijd de instructies van je gids. En ja, gorilla’s accepteren die regels. Sterker nog: in de coronaperiode, toen er geen trekkings werden georganiseerd, kwamen de gorilla’s zelf de dorpen in om te kijken waar de mensen gebleven waren. Dat zegt genoeg.

Volcanoes National Park herbergt meer dan gorilla’s alleen. In de bamboebossen leven golden monkeys, endemische primaten met een gouden vacht en een energie die alles om hen heen doet tintelen. Ze eten uitsluitend fruit en jonge scheuten en bewegen zich zo speels dat je het idee hebt in een surrealistisch sprookje te zijn beland. Een golden monkey-trekking is korter en lichter dan een gorillatrek, maar minstens zo betoverend.

Praktische gids: hiken in Rwanda

Wie in Rwanda gaat hiken, doet er goed aan zich voor te bereiden. Een paar tips:

• Gidsen: in de meeste nationale parken is een gids verplicht. Dat is geen formaliteit – ze zorgen voor veiligheid, vertellen verhalen en kennen de natuur als geen ander.
• Permits: voor trekkingen naar gorilla’s of chimpansees heb je speciale permits nodig. Deze zijn prijzig, maar de opbrengsten gaan deels direct terug naar natuurbehoud en lokale gemeenschappen.
• Beste seizoen: de droge seizoenen (juni–september en december–februari) zijn het meest geschikt voor hiken. In het regenseizoen zijn paden vaak modderig en zwaar.
• Uitrusting: stevige wandelschoenen, regenkleding, een hoed tegen de zon en voldoende water zijn essentieel. Voor bergtochten zijn wandelstokken geen overbodige luxe.
• Overnachten: langs langeafstandsroutes zijn guesthouses en campings te vinden. In parken als Nyungwe en Volcanoes zijn ook lodges en bungalows beschikbaar.