Alles wat je moet weten over de maansverduistering van 16 mei, door Volkssterrenwacht MIRA

door

Aandacht alle sterrenkunde liefhebbers: 16 mei is de volgende maansverduistering en jij kan het zien! Educatief medewerker bij Volkssterrenwacht MIRA, Philippe Mollet, legt uit wat een maansverduistering is, waar je hem kan zien en de misvattingen er omheen. 

Wat is een maansverduistering? 

‘Een maansverduistering komt voor wanneer de aarde tussen de zon en de maan komt te staan. De volle maan moet als het ware door de schaduw gaan. Dit gebeurt in drie fases: 

  • Beginfase 
  • Totaliteit 
  • Uittreden 

De beginfase is te zien aan de linkerkant van de maan. Dat is een uur voor de totale maansverduistering, dus tegen vier uur. Stap na stap volgt de totaliteit. Dit is wanneer de maan echt volledig verschuild is achter de aarde. Dit is rond 05:00u in de ochtend. Tenslotte hebben we het uittreden. De naam verklapt het al, dat is wanneer de maan uit de schaduw treedt.’

Waar kunnen we de maansverduistering waarnemen? 

‘Maansverduisteringen zijn veel zeldzamer dan zonsverduistering. Of zonsverduisteringen specialer zijn, dat laat ik je zelf beslissen, maar ze komen in ieder geval vaker voor. Om de één of twee jaar. Maansverduisteringen daarentegen komen veel minder vaak voor én zijn maar te zien op de helft van de wereld. 

Wij hebben gelukt dit jaar, want hoe meer naar het Westen, hoe meer we ervan kunnen zien. Als je de verduistering dus goed wilt zien, moet je op zoek gaan naar een westelijk gelegen plek, waar in de nabije omgeving geen huizen of bomen zijn. Bijvoorbeeld het Dark Sky park in Lauwersmeer. Indien je een snelle trip naar IJsland of de VS kan maken, kan je de drie fases volledig meemaken.’

maansverduistering
Foto credits: Volkssterrenwacht MIRA

Zijn er moeilijkheden om de maansverduistering te zien? 

‘Er zijn wel enkele problemen waar we tegenaan kunnen lopen. Ten eerste, als de maan bij ons richting totaliteit gaat, staat ze al vrij laag. Tegen dan begint de ochtendschemer en is het contrast tussen de maan en de lucht veel kleiner. De maan is dus moeilijker te zien. Ten tweede, is het in de vroege uurtjes (of de late uurtjes afhankelijk van je bezigheid).’

Waarom kleurt de maan rood?

‘Tijdens de verduistering staat de maan volledig in de schaduw van de aarde. In theorie wil dit dus zeggen dat het niet te zien zou zijn met het blote oog. In de praktijk is dat wel iets anders. Hoe komt dit? Wel, rond de aarde zit een dampkring die fungeert als een lens. Hierdoor gaat het licht onrechtstreeks en gefilterd naar de maan. Zo kan je de maan zien, ook al zit het eigenlijk volledig in de schaduw. De langste golflengtes, zijnde paars en rood, zijn dan ook te zien. Zo ontstaat de rode kleur van de maansverduistering. Bloedmaan zeggen zorgt voor sensatie, maar heeft geen enkel ander nut dan onnodige paniek veroorzaken. 

Het is dus geen ‘bloedmaan’, maar ook geen ‘supermaan’. Die naam is ontstaan omdat mensen denken dat het een veel grotere maan is dan diegene dat we dagelijks zien. In werkelijkheid is de maan op een avond als 16 mei 10-15% groter dan de gewone maan. Dit is met het gewone oog niet te zien, maar wel als je twee verschillende foto’s naast elkaar legt. Het klinkt groots, maar dat is het eigenlijk niet. Daarbovenop is het zoals op de Gausscurve: een maansverduistering is maar één op de twee keer groter dan een gewone maan. Wel een maan, maar zo super. ‘

Wanneer gaan we de volgende maansverduistering kunnen zien? 

‘De volgende verduistering dat te zien gaat zijn bij ons, staat op 31 december 2028. In de vooravond gaan we het einde van de totale maansverduistering kunnen zien. Om er een te zien van begin tot einde gaan we nog een jaartje moeten wachten. In de avond van 20 op 21 december 2029 gaan we een mooi tafereel kunnen zien.’ 

Waarom is zo’n maansverduistering nu zo speciaal? 

‘Een maansverduistering is een eeuwenoude gebeurtenis. Vroeger, voor we de middelen hadden van tegenwoordig, konden mensen dit niet uitleggen. Hierdoor werden er grootste verhalen verzonnen om het fenomeen uit te leggen. 

Eén van de bekendste verhalen is van Columbus. Toen hij zogezegd Amerika ontdekte werd hij ontvangen als een god. Men bracht hem eten en droeg hem werkelijk op handen. Na een tijd begon de bevolking aan zijn ‘goddelijkheid’ te twijfelen. Toen zei Columbus, die al de kennis van het Westen had en wist dat er een maansverduistering ging komen: ‘vanavond zal ik de maan laten verdwijnen’. En surprise, surprise, dat gebeurde ook. De maan was toen enorm belangrijk. Aangezien er nog geen verlichting was kon er ’s avonds niets gebeuren. Enkel op volle maan kon men werken, vergaderen, etc. Het feit dat hij zoiets belangrijks kon doen verdwijnen, zal toch wel betekenen dat hij goddelijk is, toch?’

maansverduistering
Foto credits: Volkssterrenwacht MIRA

Wat is een verschil met een zonsverduistering? 

‘Het zit in dezelfde categorie, maar een maansverduistering is ‘specialer’. Een zonsverduistering is het omgekeerde van een maansverduistering, dus wanneer de maan tussen de zon en aarde loopt. Hierdoor wordt alles even donker en koud. Er gebeurt altijd wel ergens een zonsverduistering, met nadruk op ergens. De eerstvolgende is in augustus 2026 in het Noorden van Spanje. Voor een echt spectaculaire zonsverduistering moeten we wachten tot 2 augustus 2027. Deze is de zien rond Marokko en Tunesië

Indien je zo’n verduistering wilt zien, moet je je reis wel op tijd plannen. Er gebeuren namelijk hele volksverhuizingen om zo’n event mee te maken.’

Kunnen wij de wetenschap helpen? 

‘Je kan zeker helpen. Kijk op 16 mei naar de maansverduistering en meet de helderheid van de maan. Deze kan je meten dankzij de schaal van Danjon. Hoe kleurrijk of donker de eclips is, verschilt telkens. Probeer het te meten en stuur het door daar volkssterrenwachten, dit helpt enorm.’

NatuurverschijnselenNieuwsTheOutdoors.nl

Delen op socials

Over de auteur van dit artikel

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.